Niektóre z najwcześniejszych doniesień na temat skutków spożycia konopi przez ludzi dotyczyły zmian w układzie endokrynologicznym. W niniejszym przeglądzie omawiane są skutki kannabinoidów oraz rola receptora kannabinoidowego CB1 w regulacji następujących układów endokrynologicznych: oś podwzgórzowo-przysadkowo-płciowa; prolaktyna i oksytocyna; hormony tarczycy i hormon wzrostu; oraz oś podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowa. Przedstawione są wyniki badań przedklinicznych i ludzkich.
Sygnalizacja endokannabinoidowa (ECS) odgrywa szereg różnorodnych ról modulacyjnych w całym centralnym układzie nerwowym (CNS). Układ endokannabinoidowy składa się z dwóch receptorów sprzężonych z białkiem G: receptora CB1 (CB1R) i receptora CB2 (CB2R); podtypu waniloidowego receptora potencjału tranzytorycznego oraz członków rodziny receptorów aktywowanych proliferacją peroksysomów. Zidentyfikowano dwa ligandy endokannabinoidów (eCB): N-arachidonoetyloanolaminę (AEA) i 2-arachidonoylglicerol (2-AG). Obydwa są syntezowane z prekursorów fosfolipidów na żądanie i metabolizowane poprzez hydrolizę. AEA jest hydrolizowane przez hydrolazę amidu kwasów tłuszczowych (FAAH), podczas gdy 2-AG jest hydrolizowane przez monacyloglicerolową lipazę (MGL) oraz przez hydrolazę alfa-beta 6 (Marrs et al., 2010). Zarówno AEA, jak i 2-AG są również substratami cyklooksygenazy 2, która przekształca je odpowiednio w etanolamid i glicerolowe prostaglandyny podstawione (Hermanson et al., 2014).
W obrębie CNS ECS pośredniczy w aktywności zależnej od sygnałów retrogradnych w wielu regionach mózgu, obejmując hipokamp, kory przedczołowej, migdałę i móżdżek (Freund et al., 2003). W większości przypadków 2-AG jest mobilizowany w neuronach postsynaptycznych przez receptory aktywujące fosfolipazę C (PLC), w tym rodzinę metabotropowych receptorów glutaminianowych. Powstały diacyloglicerol (DAG) jest dalej metabolizowany przez lipazę DAG do jednoacyloglicerolu, w tym 2-AG. 2-AG działa na presynaptyczne receptory CB1 w celu hamowania uwolnienia neuroprzekaźników poprzez zahamowanie otwierania kanałów wapniowych sterowanych napięciem.
Receptor CB1 jest obecny także poza CNS, w tym w tkance tłuszczowej, wątrobie i nadnerczach. Receptor CB1 w tkance tłuszczowej i wątrobie promuje gromadzenie tłuszczu i redukuje jego zużycie (Silvestri et al., 2011). Mało wiadomo o źródłach eCB, które unerwiają receptory CB1 poza CNS. Jednakże eCB są obecne w krążeniu, a ostatnie dane wskazują, że stężenia krążącego 2-AG są niemal 4 razy wyższe o południu niż o 4 nad ranem u zdrowych ludzi (Hanlon et al., 2014), co prowadzi do hipotezy, że krążące eCB aktywują te receptory i koordynują funkcję tkanki tłuszczowej i wątroby z spożyciem kalorii.
Formulacje rośliny konopi są używane przez ludzi od tysięcy lat w leczeniu różnorodnych schorzeń, w tym bólu i spastyczności (Kumar et al., 2001). Δ9-Tetrahydrokannabinol (THC) jest bezpośrednim agonistą receptorów CB i odpowiada za te efekty lecznicze, a także za uczucie euforii lub „haju”, które jest poszukiwane przez osoby używające konopi rekreacyjnie. W roślinie znajduje się wiele innych substancji chemicznych, które również mają korzystne efekty, ale których mechanizmy nie są tak dobrze zrozumiane (Devinsky et al., 2014).
Receptory CB1 są obecne w podwzgórzu w stosunkowo niskiej gęstości w porównaniu do innych obszarów mózgu (Herkenham et al., 1991); jednakże argumentuje się, że ta populacja receptorów kannabinoidowych jest bardzo aktywna, biorąc pod uwagę szeroki zakres efektów endokannabinoidów na układ hormonalny (Fernandez-Ruiz et al., 1997). W obrębie podwzgórza białko receptora CB1 jest rozproszone heterogenicznie (Wittmann et al., 2007). Receptory CB1 są obecne zarówno na synapsach symetrycznych, jak i asymetrycznych, a większość immunoreaktywności występuje w przedterminalnych i terminalnych częściach aksonów. Rozproszone jest natomiast wyrażanie receptora CB1 w jądrach nadwzrokowym i bocznym sutkowym, ale inne obszary podwzgórza wykazują znaczne ilości receptorów CB1.
Gęstość receptora CB1 w podwzgórzu różni się między szczurami samcami a samicami (Rodriguez de Fonseca et al., 1994), co prawdopodobnie odzwierciedla ważne różnice endokrynologiczne związane z płcią, a także różnice w efektach kannabinoidów między samcami a samicami oraz między zwierzętami a ludźmi (Craft et al., 2012). mRNA receptora CB1 została zidentyfikowana w zewnętrznej strefie szyszynki (Wittmann et al., 2007, Herkenham et al., 1991), a receptory CB1 są wyrażane w niskich ilościach w obszarach pośrednim i przednim płacie przysadki (Pagotto et al., 2001).
źródło: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6813821/